Podesty ruchome - definicja. Jakie wyróżnia się rodzaje podestów?

Czym jest podest ruchomy?

Podest ruchomy (zwany również zwyżką lub podnośnikiem koszowym) to urządzenie dźwignicowe, które umożliwia prace na wysokościach.

Zwyżki służą do przemieszczania osób i materiałów w trudno dostępne miejsca, na znacznych wysokościach. Są one dobrą alternatywą dla rusztowań, czy drabin.

Czym charakteryzują się podesty?

Podestami ruchomymi są zwyżki, których charakterystycznymi elementami są wysięgnik, czyli konstrukcja nośna podpierająca platformę roboczą (kosz) oraz mechanizm napędowy służący do przemieszczania platformy roboczej. Wysięgnikiem podestu można dowolnie operować zarówno w pionie, jak i poziomie.

Podnośniki koszowe mogą być samodzielnymi pojazdami lub mogą być montowane na podwoziu samochodowym, platformach jezdnych, a także zawieszane na specjalnych konstrukcjach nośnych.

Występują one w różnych wersjach, które różnią się od siebie m.in.:

• rodzajem wysięgnika,
• wielkością kosza,
• udźwigiem,
• zakresem poruszania.

Niektóre kosze zamocowane są nieruchomo, w jednej pozycji, inne mogą obracać się nawet o 360 stopni. W zależności od rodzaju podnośnika, może być on wykorzystywany do różnych czynności.

Jakie wyróżnia się rodzaje podestów?

Istnieje wiele rodzajów podestów ruchomych, a ich podział może zależeć od różnych cech.

Najczęściej bierze się pod uwagę sposób poruszania i w związku z tym wyróżnia się:

• podesty wolnobieżne, które mają własny napęd na dwa lub cztery koła,
• podesty samojezdne, czyli na podwoziach samochodowych,
• podesty przewoźne, które są przymocowane na podwoziu przyczepy i przystosowane do ciągnięcia za pojazdem, a co za tym idzie są dopuszczone do ruchu drogowego (są traktowane jako przyczepy specjalne).

Inny podział uwzględnia rodzaj wysięgnika. W tym przypadku podesty dzielą się na:

• przegubowe – charakteryzuje je zginane ramię, dzięki któremu można poruszać się zarówno w pionie, jak i poziomie, co zapewnia dużą mobilność maszyny,
• nożycowe – mechanizm tych podnośników oparty jest o dwa krzyżujące się ramiona, pozwala to unosić kosz w górę oraz w dół, co zapewnia dobrą stabilność,
• masztowe (jednomasztowe lub dwumasztowe) – są wyposażone w pionowy maszt umożliwiając wykonywanie robót na większych wysokościach w trudno dostępnych miejscach,
• teleskopowe – posiadają wysuwane ramie teleskopowe, które umożliwia wykonywanie robót na znacznych wysokościach,
• podwieszane – są to podnośniki, których konstrukcja nie opiera się o ramię, tylko o wciągarki oraz stalowe liny. Podest wiszący mocowany jest do dachu lub innej konstrukcji zamontowanej na obiekcie budowlanym,
• załadowcze – podesty w postaci burt załadowczych z siłownikami hydraulicznymi, montowane z tyłu naczep pojazdów ciężarowych i dostawczych. Stosowane są do załadunku i rozładunku towaru.

Duże znaczenie może mieć również napęd podnośników:

• spalinowe – używane głównie na zewnątrz oraz w trudno dostępnych terenach,
• elektryczne – stosowane z powodzeniem w pomieszczeniach, gdyż nie emitują spalin.

Powyższa klasyfikacja podestów nie jest ustalona odgórnie. Wszystkie kategorie przenikają się i można spotkać ich kombinacje w jednej maszynie (np. podesty przegubowo-teleskopowe). Umożliwia to dobranie odpowiedniego modelu w zależności od określonej sytuacji i wykonywanych robót.

Gdzie stosuje się podesty ruchome?

Podesty ruchome są wykorzystywane w wielu branżach ze względu na szeroki wybór dostępnych modeli. Dzięki temu można je stosować wszędzie tam, gdzie konieczna jest praca na wysokości.

Najczęstsze zastosowania podnośników koszowych to:

• prace budowlane – transport materiałów, prace przy elewacjach, wznoszenie budynków,
• usługi montażowe – wieszanie reklam, billboardów, montaż różnych elementów na elewacjach, budowa scen,
• prace energetyczne – montaż oraz konserwacja instalacji znajdujących się na słupach energetycznych, usuwanie usterek na liniach wysokiego napięcia,
• usługi porządkowe – mycie okien w wieżowcach, sprzątanie obiektów wielkopowierzchniowych,
• prace sezonowe – przycinanie drzew, zbiory owoców, odśnieżanie dachów,
• akcje ratownicze – gaszenie pożarów, ewakuacja osób,
• prace konserwacyjne – przy odnawianiu budynków, restauracji zabytków, naprawie mostów, sygnalizacji świetlnych,
• prace magazynowe – transport towarów na duże wysokości, modernizacje hal.

Czy do obsługi podestów ruchomych potrzebne są uprawnienia?

Zgodnie z ustawą z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym do obsługi podestów ruchomych wymagane jest posiadanie odpowiednich uprawnień operatora.

Chcąc legalnie operować podestami, kandydaci muszą uprzednio uzyskać kwalifikacje, które są wydawane przez Urząd Dozoru Technicznego (UDT).

Jak uzyskać uprawnienia operatora podestów?

Proces uzyskiwania uprawnień do obsługi podnośników koszowych wymaga przejścia przez kilka kluczowych kroków, które zapewnią, że operatorzy posiadają niezbędną wiedzę i umiejętności do bezpiecznego korzystania z tych urządzeń.

Pierwszym krokiem jest udział w kursie na podesty ruchome, podczas którego kandydat na operatora zdobędzie wiedzę teoretyczną obejmującą m.in. zasady działania podestu, przepisy BHP oraz techniki obsługi podestu, a także praktyczne umiejętności związane z operowaniem tym sprzętem.

Kolejnym etapem będzie uczestnictwo w egzaminie na podesty ruchome, który składa się z części teoretycznej sprawdzającej znajomość przepisów, zasad działania i procedur bezpieczeństwa, a także z części praktycznej, na której przyszły operator będzie musiał przedstawić swoje umiejętności operowania podestem w rzeczywistych warunkach.

Po pomyślnym zdaniu egzaminu kandydat otrzyma imienny certyfikat umożliwiający operowanie poszczególną kategorią podestów, który ważny jest przez określony czas (zwykle 5 lub 10 lat).

Ważność poszczególnych uprawnień na operatora podestów została określona w rozporządzeniu Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. (Dz.U.2019.1008).

Jakie wyróżnia się rodzaje uprawnień na podesty?

Zgodnie z wcześniej wspomnianym rozporządzeniem, wyróżnia się kilka rodzajów uprawnień dla operatorów podestów ruchomych:

• podesty ruchome stacjonarne,
• podesty ruchome wiszące (w tym możliwość obsługi podestów stacjonarnych),
• podesty ruchome masztowe (w tym możliwość obsługi podestów stacjonarnych),
• podesty ruchome przejezdne,
• podesty na pojazdach kolejowych.

Jakie są zalety stosowania podestów?

Do najważniejszych zalet zwyżek należy wysokie bezpieczeństwo. Pracownik wykonuje swoje zadanie w otoczonym ochronnymi barierkami koszu, do którego może się przypiąć. Co więcej, niektóre podnośniki posiadają specjalny system, który chroni go przez wypadkiem, np. jeśli doszłoby do zasłabnięcia.

Praca przy użyciu podnośnika koszowego to również dużo większy komfort i zasięg w porównaniu z rusztowaniami, czy drabinami. Niektóre zwyżki są w stanie wznieść się nawet na wysokość 20 m, a w ich koszu, w zależności od udźwigu, może przebywać nawet do 3 osób. Ponadto wiele tego typu maszyn może być sterowanych zdalnie, czy bezpośrednio z kosza, co bardzo ułatwia niektóre prace.