Spis treści
Czym jest instruktaż stanowiskowy?
Instruktaż stanowiskowy jest szkoleniem wstępnym BHP na stanowisku pracy, które przeprowadza się dla osoby zatrudnionej do pracy na określonym stanowisku. Skupia się on głównie na pracy związanej z zajmowaniem określonego stanowiska. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy pracownika.
Jego zasady reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Instruktaż stanowiskowy powinien zostać przeprowadzony przed zezwoleniem na wykonywanie obowiązków na określonym stanowisku przez pracownika.

Kiedy jest przeprowadzany instruktaż stanowiskowy?
Instruktaż stanowiskowy powinien zostać przeprowadzony przed rozpoczęciem pracy osoby zatrudnionej na określonym stanowisku. Powinien on zostać zastosowany również w przypadku wprowadzania wszystkich istotnych zmian na danym stanowisku pracy.
Pracownik bez odpowiedniego przeszkolenia z zakresu BHP nie powinien rozpocząć pracy w nowym miejscu ani na nowym stanowisku.
Jaki jest czas trwania instruktażu stanowiskowego?
Przy określaniu długości szkolenia należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- przygotowanie zawodowe,
- poprzednie doświadczenie zawodowe i staż pracy,
- rodzaj wykonywanej pracy,
- zagrożenia występujące na danym stanowisku,
- sposoby ochrony przed zagrożeniami.
Dla różnych stanowisk czas przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego może być zupełnie inny. Przykładowo na stanowiskach administracyjno-biurowych są to około 2 godziny lekcyjne, w innych branżach może to być nawet 8 godzin.
Jest to jednak minimalny zakres czasu, a pracodawca może wydłużyć czas trwania całego instruktażu, jeśli tylko widzi taką potrzebę.
Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzeniem wiedzy i umiejętności oraz potwierdzeniem tego w dokumentacji. Pracownik musi wykazać, że opanował zasady i umiejętności z zakresu wykonywania pracy na danym stanowisku w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami BHP.
Po pomyślnym zakończeniu testu BHP, pracownik oraz osoba prowadząca instruktaż podpisują odpowiedni dokument, najczęściej w postaci karty szkolenia, co formalnie kończy instruktaż stanowiskowy.
Jaki jest ramowy program instruktażu stanowiskowego?
Każdy instruktaż stanowiskowy posiada ściśle określony przebieg. Wyjątek stanowi kadra administracyjno-biurowa, jednak dla wszystkich innych instruktaż stanowiskowy składa się z 5 części:
- wywiad wstępny instruktora z pracownikiem,
- objaśnienie i pokazanie przez instruktora całego procesu pracy, który ma być krok po kroku realizowany przez pracownika,
- wykonywanie całego procesu pracy przez pracownika na próbę, podczas gdy instruktor koryguje błędy i sposób wykonywania pracy,
- samodzielna praca szkolonego pracownika, jednak nadal pod nadzorem instruktora,
- sprawdzenie przez instruktora sposobu wykonywania pracy przeszkolonego pracownika i ocena jego pracy.
Jeśli chodzi o instruktaż stanowiskowy w pracy administracyjno-biurowej, całe szkolenie składa się jedynie z rozmowy instruktora z zatrudnionym.
Osoba szkolona dowiaduje się wtedy wszystkiego na temat warunków pracy, z uwzględnieniem np. elementów i specyfiki pomieszczenia, w którym pracuje, bezpośredniego stanowiska i przebiegu procesu pracy.

Kto przeprowadza instruktaż stanowiskowy?
Instruktaż stanowiskowy przeprowadza pracodawca lub pracownik przez niego wyznaczony. Najczęściej jest to osoba kierująca pracownikami z doświadczeniem na stanowisku kierowniczym.
Pracodawca musi zapewnić przeszkolenie nowo zatrudnionych pracowników. Instruktaż umożliwia uczestnikom szkolenia lepsze poznanie swojej organizacji i jest impulsem do pogłębienia informacji w dziedzinie BHP.
Aby wiedzieć, jak poprawnie przeprowadzać instruktaż stanowiskowy, prowadzący instruktaż musi posiadać odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz być przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.
Co ważne – pracownik na stanowisku kierowniczym, który zarządza innymi osobami i zostaje wyznaczony do przeprowadzenia szkolenia, powinien mieć ważne swoje własne szkolenie BHP.
Kto musi przejść instruktaż stanowiskowy?
Oprócz nowych pracowników, a także tych, którzy zmieniają swoje stanowisko pracy, odpowiedni instruktaż stanowiskowy muszą przejść również:
- pracownicy, którzy zostali zatrudnieni na stanowisku robotniczym oraz innym, gdzie występuje narażenie na działanie czynników uciążliwych, niebezpiecznych lub też szkodliwych dla zdrowia,
- pracownicy, którzy zostali przeniesieni na inne stanowisko robotnicze,
- pracownicy, którzy wykonują pracę na kilku stanowiskach – muszą oni odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z nich,
- uczniowie, którzy odbywają praktyczną naukę zawodu,
- studenci, którzy są na praktykach studenckich.
Czy po zmianach na stanowisku konieczny jest instruktaż stanowiskowy?
Każdy pracownik zatrudniony na stanowisku po zmianach dotyczących danej pozycji musi przejść instruktaż stanowiskowy. Taki instruktaż przygotuje go do bezpiecznego wykonywania pracy na określonym stanowisku w nowych, zmienionych warunkach.
Instruktaż stanowiskowy BHP powinien zostać zastosowany w każdego rodzaju przypadkach zmiany warunków wykonywania obowiązków na danym stanowisku, np.:
- zmian techniczno-organizacyjnych,
- zmiany stanowiska pracy,
- wprowadzenie do stosowania na danym stanowisku nowych, niebezpiecznych substancji,
- wprowadzenie do użytku nowych narzędzi i maszyn.
Każdy ponowny instruktaż stanowiskowy BHP powinien mieć zakres tematyczny oraz czas trwania dostosowany do rodzaju i zakresu wprowadzonych zmian. Instruktaż stanowi podstawę dopuszczenia pracownika do wykonywania pracy na danym stanowisku.
Kiedy instruktaż nie jest wymagany?
Instruktaż BHP przeprowadzany przed dopuszczeniem pracownika do pracy nie jest wymagany wtedy, gdy pracownik podejmuje pracę na tym samym stanowisku pracy, które zajmował dotychczas u danego pracodawcy bezpośrednio przed podpisaniem z nim kolejnej umowy o pracę.
Jak prawidłowo wypełnić kartę szkolenia dla instruktażu stanowiskowego?
Dokument, który poświadcza odbycie przez pracownika szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, to karta szkolenia wstępnego. Kartę tę pracodawca umieszcza w aktach osobowych pracownika.
Na karcie szkolenia wstępnego BHP należy wypisać następujące sekcje: instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy. Miejsc na instruktaż stanowiskowy jest więcej, co może być mylące.
Jednak dzieje się tak, ponieważ dotyczy to pracownika, który zostaje przenoszony na inne stanowisko pracy w tej samej firmie czy organizacji. W takim wypadku pracownik powtarza jedynie instruktaż stanowiskowy.