Spis treści
Wymagania dotyczące ubiegania się o uprawnienia na wózki widłowe w 2023
Podstawowe wymagania dla przyszłych operatorów wózków widłowych:
- ukończone 18 lat;
- dyplom ukończenia szkoły (minimum podstawowej);
- ogólny dobry stan zdrowia, potwierdzony zaświadczeniem lekarskim.
Szczegółowe wymagania dla przyszłych operatorów wózków widłowych:
- przejście kursu teoretycznego oraz praktycznego w ośrodku szkoleniowym;
- uczestniczenie w egzaminie państwowym;
- zdanie egzaminu teoretycznego i praktycznego;
- posiadanie aktualnych szkoleń BHP oraz stanowiskowych.
Z uwagi na przepisy warunkujące korzystanie z wózków podnośnikowych, do kursu nie mogą przystąpić osoby posiadające:
- poważne wady słuchu – operator wózka widłowego powinien odbierać dźwiękowe sygnały ostrzegawcze i reagować na odgłosy w środowisku pracy;
- poważne wady wzroku – operator wózka widłowego powinien mieć możliwość precyzyjnej oceny odległości i odpowiednio reagować na obecność innych osób oraz maszyn w środowisku pracy;
- inne choroby, które mogłyby wykluczyć bezpieczne operowanie wózkiem widłowym – problemy z koordynacją psychoruchową, epilepsja;
- ograniczenie funkcji poznawczych i mające niektóre deficyty psychiczne – operatora powinna cechować dobra koncentracja i umiejętność radzenia sobie ze stresem w trudnych okoliczności oraz zdolność szybkiej oceny sytuacji i reagowania w wymagających warunkach.
Rodzaje wózków widłowych
Od rodzaju urządzenia technicznego, stopnia trudności jego obsługi, konserwacji oraz stopnia zagrożenia, które może spowodować, zależy późniejszy dobór odpowiedniego zaświadczenia kwalifikacyjnego. Istnieje wiele modeli, typów i możliwych sposobów klasyfikacji wózków widłowych.
Podział wózków widłowych ze względu na sposób zasilania
- Wózek widłowy spalinowy – porusza się dzięki użyciu silnika niskoprężnego zasilanego benzyną lub wysokoprężnego zasilanego olejem napędowym. Używany najczęściej na terenach zewnętrznych ze względu na wysoką emisję spalin.
- Wózek widłowy elektryczny – zasilany z baterii akumulatorów, jest to urządzenie ekologiczne, ogranicza emisję zanieczyszczeń, dlatego idealnie nadaje się do zastosowań w pomieszczeniach zamkniętych.
- Wózek widłowy gazowy – napędzany gazem ciekłym z butli LPG. Nadaje się do użytku na zewnątrz lub wewnątrz, jeśli wózek został wyposażony w filtr ograniczający emisję zanieczyszczeń. Ze względu na zagrożenie zatruciem lub wybuchem można używać tego rodzaju wózków tylko w dobrze wentylowanych pomieszczeniach.
- Wózek widłowy ręczny – korzysta z siły ludzkich mięśni, nie posiada napędu mechanicznego, odpowiedni do transportu towarów na krótkie odległości i podnoszenia ładunków na niewielkie wysokości.
Podział wózków widłowych ze względu na funkcje jakie spełniają
Wózek widłowy magazynowy – typ wózka jezdniowego używany głównie do prac rozładunkowych i załadunkowych w magazynach, a także przemyśle lekkim.
Wózki te świetnie nadają się do przenoszenia palet, paczek i innych ustabilizowanych materiałów. Używa się ich również do wyjmowania i transportu przedmiotów z samochodów dostawczych. Charakteryzuje je kompaktowy rozmiar, niewielki promień skrętu oraz dobra zwrotność, co bardzo przydaje się w manewrowaniu po ciasnych powierzchniach magazynowych.
Przeważnie wózek widłowy magazynowy jest napędzany przez akumulator elektryczny, a jego udźwig może wynosić od 1 tony do 5 ton. Przeznaczony jest do użytku w pomieszczeniach, więc najlepiej radzi sobie używany na krótkich dystansach i utwardzonej, równej powierzchni. Widły wózka mogą być ustawione równolegle lub prostopadle do kabiny operatora.
Wózek widłowy przemysłowy – rodzaj wózka jezdniowego o zwiększonym udźwigu w stosunku do wózków magazynowych, napędzany najczęściej silnikiem spalinowym lub Diesla.
Stosowany głównie w zakładach produkcyjnych przemysłu ciężkiego, na placach budowy, w portach i fabrykach gdzie używa się go do transportu ciężkich materiałów i rozładowywania palet. Taki typ wózka nadaje się do użytku na zewnątrz, dobrze radzi sobie w trudniejszym terenie i na nierównej powierzchni. Specjalistyczne wózki widłowe, przemysłowe i terenowe, umożliwiają obsługę w błocie, śniegu, a nawet na oblodzonej nawierzchni.
Wózki widłowe innego przeznaczenia – wózek nieposiadający kabiny kierowcy, wymaga, aby operator stał bezpośrednio za nimi podczas obsługi.
Są to wózki widłowe niskiego składowania np. wózek ręczny paletowy unoszący (paleciak). Wózki tego typu najczęściej wykorzystuje się w sklepach wielkopowierzchniowych przy rozwożeniu towarów, w magazynach oraz hurtowniach. Udźwig i maksymalna wysokość podnoszenia towarów przez ten rodzaj wózka jest znacznie niższa niż w innych typach wózków widłowych. Mogą umieścić towar na wysokości nie większej niż 5-6 metrów.
Podział wózków widłowych ze względu na konstrukcję
Wózek jezdniowy podnośnikowy czołowy – niewielki pojazd przemysłowy, wyposażony w napędzaną elektrycznie, rozwidloną platformę, przymocowaną z przodu.
Pozycję wideł można regulować w pionie, co umożliwia włożenie ich pod ładunek. Taka konstrukcja wózka pozwala na łatwe podniesienie i przemieszczenie materiałów i towarów. Zazwyczaj wózki jezdniowe czołowe stosuje się w obiektach magazynowych, w budownictwie oraz branży transportowej przy załadunku i rozładunku samochodów dostawczych.
Wózek jezdniowy podnośnikowy boczny – operator siedzi w nim bokiem do kierunku jazdy. Wózki o bocznym ustawieniu nazywane są wózkami wysokiego składowania ze względu na zwiększoną wysokość podnoszenia ładunków.
Wózki widłowe wysokiego składowania pozwalają na rozmieszczanie różnego typu ładunków na wysoko położonych regałach, w celu ich przechowania. Podnoszą towar nawet na kilkukrotnie większą wysokość niż inne wózki, kosztem mniejszej mobilności. Często używa się ich w tartakach i magazynach stali oraz wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba transportu podłużnych ładunków, ponieważ budowa wózka bocznego znacznie ułatwia przewożenie tego typu materiałów.
Wózek jezdniowy podnośnikowy specjalizowany o zmiennym wysięgu – ładowarka teleskopowa to zwrotna jednostka hybrydowa o uniwersalnym zastosowaniu.
Dzięki możliwości wymiany osprzętu, łączy ze sobą możliwości podnoszenia ładunku jak w wózku widłowym, zasięg podnoszenia żurawia oraz funkcjonalność dźwigu i ciągnika. Znajduje zastosowanie głównie w przemyśle ciężkim, rolnictwie, budownictwie, górnictwie i przy pracach renowacyjnych.
Wózek podnośnikowy prowadzony i zdalnie sterowany – stosowany tam, gdzie poruszanie się wózkami czołowymi albo bocznymi byłoby utrudnione lub niemożliwe. Najczęściej na halach produkcyjnych i w sklepach wielkopowierzchniowych.
Są to wózki łatwe w użytkowaniu, przechowywaniu i mają niski koszt utrzymania. Charakterystyczne dla tego typu wózków jest to, że są kontrolowane ręcznie za pomocą dyszla (wózek prowadzony) bądź kasety sterowniczej (wózek zdalnie sterowany).
Jak wygląda egzamin na wózki widłowe w 2023?
Zrealizowanie kursu na wózki widłowe i podejście do egzaminu UDT po jego zakończeniu, to dobry początek, aby zostać operatorem.
Egzamin składa się z dwóch części:
- teoretyczny egzamin na wózki widłowe – test jednokrotnego wyboru, w formie pisemnej lub elektronicznej, obejmującym zagadnienia dotyczące odpowiedniej kategorii urządzeń transportu bliskiego;
- praktyczny egzamin na wózki widłowe – złożony z dwóch części, trwa około godziny. W celu uzyskania pozytywnego wyniku należy prawidłowo wykonać wszystkie zadania i manewry bezpośrednio przed komisją UDT.
Należy wykazać się znajomością zasad BHP i uwzględnić je podczas zdawania obu części egzaminu.
Decyzja UDT w sprawie wyniku egzaminu ogłaszana jest bezpośrednio po jego zakończeniu, a okres oczekiwania na zaświadczenie kwalifikacyjne, w formie plastikowej legitymacji, trwa około 2-3 tygodni.
Egzamin teoretyczny na wózek widłowy – część testowa
Forma i zasady testu na wózki widłowe:
- maksymalnie pół godziny na przygotowanie odpowiedzi na wszystkie zadane pytania;
- pytania testowe z czterema odpowiedziami do wyboru (jedna prawidłowa odpowiedź);
- 15 pytań z wiedzy ogólnej i szczegółowej (specjalistyczne pytania zależne od rodzaju kwalifikacji);
- 5 pytań dotyczących diagramów udźwigu (zależność między wysokością podnoszenia, odległością środka ciężkości i masą ładunku, pokazana w formie graficznej);
- zestawy pytań dobierane są losowo;
- egzamin zostaje zaliczony, jeśli na co najmniej 11 pytań zostanie udzielona poprawna odpowiedź;
- negatywny wynik z części teoretycznej uniemożliwia podejście do części praktycznej.
Egzamin praktyczny na wózek widłowy – część pierwsza
Zdający powinien zaprezentować w sposób bezpieczny jedną czynność z zakresu OTC, omówić zagadnienia dotyczące codziennej obsługi wózka widłowego i kontroli stanu technicznego pojazdu.
Zakres możliwych czynności obsługi technicznej codziennej zawarty jest w instrukcji eksploatacji urządzenia. W przypadku pomyłki nie ma możliwości poprawy czynności OTC, jest to równoznaczne z otrzymaniem negatywnego wyniku egzaminu.
Egzamin praktyczny na wózek widłowy – część druga
Zadanie praktyczne to jazda z paletą po wyznaczonym torze. Prawidłowe wykonanie wymaga wykazania się umiejętnością płynnego i swobodnego, a jednocześnie bezpiecznego manewrowania wózkiem widłowym.
Sprawdzeniu podlega przygotowanie do pracy, podnoszenie, przewożenie oraz opuszczenie materiałów i zaparkowanie, oraz bezkolizyjne manewrowanie wózkiem widłowym np. między pachołkami.
Komisja egzaminacyjna ocenia prawidłowość wykonywanych manewrów i czynności związanych z praktyczną obsługą wózka widłowego. Stwierdzenie przez komisję dwóch błędów lub niewykonanie zadania praktycznego kończy część praktyczną egzaminu wynikiem negatywnym.
W przypadku spowodowania sytuacji potencjalnie niebezpiecznej, wypadku lub innej nieprawidłowości, bezpośrednio wpływającej na bezpieczeństwo, egzamin zostaje przerwany, a jego wynik również uznaje się za negatywny.
