Spis treści
Co jest wymagane do transportu koni?
Przygotowanie się do przewozu koni wymaga od konwojenta wiedzy, doświadczenia oraz profesjonalnego podejścia. Oprócz podstawowych rzeczy jak zorganizowanie przyczepki oraz przygotowanie koni, należy również pamiętać o kwestiach, które określają przepisy prawa.
W przypadku przewozu zwierzęcia niezwiązanego z działalnością gospodarczą (tzw. przewóz na użytek własny) lub przewozu do 65 km od miejsca wyjazdu organizacja ogranicza się do m.in.:
- przygotowania dokumentów: paszport konia, świadectwo zdrowia, dokumenty stwierdzające pochodzenie zwierząt, datę i czas wyjazdu, miejsce docelowe oraz przewidywany czas przewozu,
- zorganizowania pojazdu oraz przyczepki transportowej,
- przygotowania odpowiednich warunków dla konia zapewniających odpowiedni dobrostan koni (elementów zabezpieczających zwierzę, wody oraz pożywienia),
- zaplanowania trasy oraz postojów.
W przypadku, kiedy transport zwierząt jest zarobkowy lub wykracza poza wcześniej wspomniane kryteria, przewoźnik musi dodatkowo:
- posiadać licencję konwojenta zwierząt oraz zezwolenie na przewóz zwierząt, które są wydawane przez Powiatowego Lekarza Weterynarii,
- mieć zatwierdzony środek transportu (w przypadku przejazdów dłuższych niż 8 godzin),
- prowadzić dziennik przewozu, w którym m.in. zapisany jest plan trasy oraz postojów,
- zapewnić wszelkie niezbędne środki pozwalające na utrzymanie odpowiedniego dobrostanu konia,
- zapewnić urządzenia do łatwego załadunku i rozładunku koni,
- zapewniać środki czystości i przeprowadzać dezynfekcję pojazdu,
- wyraźnie oznakować pojazd informując o przewozie żywych zwierząt.
Przewożąc konie trzeba pamiętać, iż czas transportu nie może trwać więcej niż 24 godziny!
Jak przygotować konia do przewozu?
Odpowiednie przygotowanie konia przed wyjazdem jest jednym z ważniejszych etapów przewozu. Zastosowanie odpowiednich praktyk oraz zasad pozwoli na bezstresowy przewóz zwierzęcia.
Zarówno stres jak i nieodpowiednie warunki w jakich przebywa koń mogą prowadzić do poważnych urazów, a w ostateczności nawet do śmierci.
Na kilka dni przed wyjazdem warto oswoić konia z wchodzeniem, przebywaniem oraz wychodzeniem z przyczepy lub koniowozu. Stosując tę praktykę minimalizuje się prawdopodobieństwo wystąpienia niepokoju u zwierzęcia oraz eliminuje potencjalne opóźnienia w związku z planowanym transportem.
Na kilka godzin przed podróżą nie zaleca się karmienia konia paszą treściwą, gdyż przez ograniczenie przestrzeni może to źle wpłynąć na jego procesy trawienne.
Należy wyposażyć konia w kantar (najlepiej podszyty skórzanym futerkiem), który zapobiegnie potencjalnym otarciom oraz uwiąz, który uniemożliwi przemieszczanie się zwierzęcia (warto zastosować uwiąz z materiału rozciągliwego jak np. guma, który zamortyzuje szarpnięcia).
Trzeba również zadbać o odpowiednią ochronę nóg konia zakładając specjalne ochraniacze transportowe obejmujące napięstek, nadpęcie, koronkę oraz część kopyta - zminimalizuje to ryzyko wystąpienia urazów/kontuzji kończyn, szczególnie w przypadku ostrego hamowania pojazdu.
Dodatkową formą zabezpieczenia jest również wyposażenie konia w ochraniacz rzepu ogonowego (górnej części ogona, która jest bardzo narażona na urazy).
Czym należy przewieźć konia?
Przyczepka do przewozu koni to kluczowy element zapewniający bezpieczeństwo i komfort zwierząt podczas przewozu. Aby spełniała swoje zadanie skutecznie, musi być odpowiednio zaprojektowana i wyposażona. Oto kluczowe cechy, które powinna posiadać:
- solidna konstrukcja - przyczepki powinny być wykonane z wysokiej jakości materiałów (aluminium, czy stal), które są wytrzymałe i odporne na korozję (jest to bardzo ważne przy częstym kontakcie z wilgocią, czy odchodami). Oprócz tego powinna posiadać odpowiednią amortyzację z dodatkowymi systemami stabilizacji oraz hamowania,
- zabezpieczenia przed przemieszczaniem - oprócz stosowania uwiązu u konia, w celach bezpieczeństwa przyczepka musi być wyposażona w odpowiednie podłoże antypoślizgowe oraz w przegrody, które muszą być na tyle duże, aby zwierzę miało swobodę ruchu oraz jednocześnie nie mogło mieć możliwości obrócenia się,
- wentylacja - środki transportu przeznaczone dla koni powinny posiadać odpowiedni system wentylacji zapobiegający przegrzewaniu się wnętrza,
- dodatki zmniejszające zestresowanie - warto wyposażyć się w przyczepkę, która posiada ściany wyściełane materiałem, (który wygłuszy nieprzyjemne dźwięki) a także odpowiednie oświetlenie. Dodatkowo jeśli planuje się przewóz długotrwały (np. międzynarodowy) trzeba pamiętać o zastosowaniu dachu w jasnym kolorze (zostało to określone w rozporządzeniu 1/2005),
- miejsce na pożywienie - przyczepka powinna być wyposażona w odpowiednie paśniki z dostępem do wody oraz pożywienia (w szczególności w przypadku przewozu długotrwałego). Paśniki powinny zostać skonstruowane w sposób uniemożliwiający ich przewrócenie oraz zabezpieczone przed dostępem do zanieczyszczeń (np. odchodów),
- łatwość załadunku/rozładunku - przyczepki powinny być wyposażone w elementy umożliwiające jak najprostszy załadunek/rozładunek koni. Oprócz konstrukcji ułatwiającej wprowadzanie zwierząt do przegród, przyczepa musi posiadać dołączoną rampę o możliwie jak najmniejszym pochyleniu. Zgodnie z rozporządzeniem 1/2005 w przypadku koni, kąt nachylenia nie może być większy niż 20 stopni.
Jakie wyróżnia się przyczepy do przewozu koni?
Na rynku można znaleźć bardzo wiele rodzajów przyczepek do przewozu koni. Różnią się one zazwyczaj swoimi parametrami jak m.in.:
- rozmiar,
- ładowność,
- funkcjonalność,
- jakość i rodzaj materiałów,
- liczba osi.
Istnieje również podział ze względu na konstrukcję przyczepy, w którym wyróżnia się:
- przyczepkę (tzw. bukmanka) - przeznaczona do przewozu maksymalnie dwóch koni. Zazwyczaj wykorzystywany w osobistym przewozie krótkodystansowym. Jej konstrukcja pozwala na łatwy załadunek i rozładunek. Do transportu zwierząt za jej pomocą wystarczy pojazd z hakiem holowniczym (samochód, furgonetka),
- naczepę - wyróżnia ją zdecydowanie większa ładowność i wymiary. Przeznaczona do długotrwałego transportu większej ilości zwierząt (zazwyczaj w firmach). Stosowana w połączeniu z samochodem ciężarowym,
- koniowóz - specjalnie przystosowany pojazd ciężarowy w formie mobilnej stajni z miejscem przeznaczonym do przewozu większej ilości koni.
Jakie czynności należy wykonywać w trakcie oraz po zakończeniu przewozu koni?
Oprócz odpowiedniego przygotowania zarówno koni do transportu przed wyjazdem, konwojent musi dbać o ich bezpieczeństwo i dobrostan w trakcie przewozu.
Jednym z podstawowych obowiązków przewoźnika jest dbanie o ciągły dostęp koni do świeżej wody i pożywienia, a także regularne stosowanie przerw co 8 godzin. Warto mieć na uwadze, iż zwierzęta nieparzystokopytne można przewozić maksymalnie przez 24 godziny, po upływie tego czasu należy zastosować przynajmniej 24-godzinną przerwę.
Ważne jest również ciągłe monitorowanie temperatury. Zarówno zbyt niskie, jak i wysokie wartości temperatur są niebezpieczne i mogą prowadzić do poważnych schorzeń u konia.
W przypadku słabych warunków atmosferycznych (niska temperatura) warto wyposażyć zwierzę w derkę, która ochroni przed zimnem, a także posiadać przyczepkę z wyściełanymi ścianami. Aby zapobiec zbyt wysokim temperaturom pojazd musi być wyposażony w odpowiednią wentylację, dodatkowo koń powinien mieć dostęp do bieżącej wody.
Warto regularnie obserwować konie m.in. pod kątem występowania oznak niepokoju/lęku oraz potencjalnych schorzeń. W przypadku zauważenia niepokojących objawów należy niezwłocznie zatrzymać się w bezpiecznym miejscu i jeśli to konieczne skonsultować się z weterynarzem.
Nadzór powinien obejmować również stan techniczny zespołu pojazdów. Konwojent powinien regularnie kontrolować, czy wszystkie mechanizmy przyczepki funkcjonują prawidłowo oraz upewniać się, że uwiązania koni są odpowiednio napięte i nie uległy poluzowaniu.
Ważnym elementem, który należy mieć na uwadze podczas przewozu jest styl jazdy. Chcąc zapewnić bezpieczeństwo oraz zmniejszyć ryzyko urazów u koni warto unikać gwałtownego ruszania, hamowania czy wykonywania gwałtownych manewrów, a także zwiększać promień skrętu.
Po dotarciu na miejsce oraz wyprowadzeniu konia z przyczepki warto zrobić z nim krótki spacer, który ma zbawienny wpływ na krążenie, trawienie oraz rozluźnienie mięśni. Następnie należy zapewnić zwierzęciu dłuższy, kilkugodzinny odpoczynek oraz jeśli to możliwe, krótki dostęp do wypasu.
Nie można zapominać o stałym dostępie do wody oraz siana, a po upływie kilku godzin również do treściwego pokarmu.
Co podawać do jedzenia?
Konie należą do zwierząt o bardzo wrażliwym układzie trawiennym. Ograniczona przestrzeń oraz zestresowanie związane z transportem mogą źle wpływać na ich procesy trawienne.
Ważne jest zastosowanie się do kilku zasad związanych z karmieniem, które korzystnie wpłyną na samopoczucie koni:
- nie podawać pokarmu treściwego przynajmniej kilka godzin przed, jak i po podróży,
- w trakcie transportu umieścić w przyczepce siano lub sianokiszonkę w siatce, najlepiej wilgotne co zapobiegnie pyleniu,
- podczas dłuższej przerwy podać pokarm treściwy (np. owies) oraz umożliwić koniowi swobodny dostęp do trawy (ma to korzystny wpływ na zmniejszenie napięcia i lęku po podróży oraz poprawia działanie zatok),
- zaopatrzyć się w przysmaki oraz zamienniki paszy, które mogą okazać się pomocne w przypadku niechęci konia do spożywania pokarmu treściwego po stresującej podróży.
