Spis treści
Jaką odpowiedzialność ponosi przewoźnik za przewozy według prawa przewozowego?
Zgodnie z polskim prawem przewozowym, przewoźnik odpowiada za przesyłkę od momentu jej przyjęcia do przewozu aż do chwili jej wydania. Obejmuje to odpowiedzialność za:
- utratę przesyłki,
- ubytek w przesyłce,
- uszkodzenie przesyłki,
- opóźnienie w przewozie.
Przewoźnik ma obowiązek zapobiec powstaniu szkody, m.in. poprzez zastosowanie odpowiedniego środka transportu, dostosowanego do charakteru przewożonego towaru. W przypadku, gdy wybór transportu okaże się niewłaściwy i doprowadzi do szkody, przewoźnik ponosi pełną odpowiedzialność.
Choć przewoźnik może ustalać wewnętrzne regulaminy, muszą one być zgodne z ustawą i nie mogą wprowadzać zasad sprzecznych z przepisami prawa przewozowego. W odniesieniu do przewozu osób, przewoźnik odpowiada za rzeczy przewożone przez podróżnego według zasad przewozu przesyłek.
Ponosi również odpowiedzialność za szkody poniesione przez podróżnego na skutek opóźnienia, przedwczesnego odjazdu lub odwołania regularnego kursu środka transportu. Jednak odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy przewozu osób jest ograniczona do sytuacji, w których szkoda powstała w wyniku umyślnego działania lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Wszystkie niezbędne informacje dotyczące przewozu są przekazywane przewoźnikowi za pośrednictwem listu przewozowego. Dokument ten stanowi dowód zawarcia umowy, potwierdza jej warunki i stanowi podstawę reklamacji. Warto dodać, że jedna umowa przewozu może obejmować kilku przewoźników, a przewoźnik odpowiada za działania swoich pracowników oraz podwykonawców.
Ustawa przewozowa - zwolnienie od odpowiedzialności
W niektórych przypadkach przewoźnik zwolniony jest od odpowiedzialności za spowodowane szkody. Dotyczy to sytuacji, gdy szkoda powstała z przyczyn niezależnych od niego, a mianowicie:
- z powodów wynikających z działania lub zaniechania nadawcy lub odbiorcy,
- z właściwości samego towaru,
- w wyniku działania siły wyższej.
Dlatego też, przewoźnik w celu ochrony swoich interesów ma prawo odmówić przyjęcia przewozu towarów, jeśli stan ładunku jest wadliwy, opakowanie jest niedostateczne lub brak odpowiedniego opakowania. Wynika to z obowiązku nadawcy, który musi przekazać przewoźnikowi towar w stanie umożliwiającym bezpieczny i prawidłowy transport, tak aby dostawa mogła odbyć się bez ubytków i uszkodzeń.
Co ważne, to na przewoźniku spoczywa ciężar dowodu, że szkoda nie wynikła z jego winy. Jeśli przewoźnik chce uchylić się od odpowiedzialności, musi przedstawić dowody, które potwierdzają, że szkoda powstała z przyczyn niezależnych od niego.

Jaką odpowiedzialność ponosi przewoźnik za przewozy według konwencji CMR?
Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) reguluje odpowiedzialność przewoźnika w przypadku międzynarodowych przewozów drogowych towarów realizowanych w celach zarobkowych. Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie towaru, jeśli szkoda miała miejsce między przyjęciem a wydaniem towaru.
Aby przewoźnik został uznany za odpowiedzialnego na podstawie Konwencji CMR, muszą być spełnione trzy kluczowe warunki:
- wystąpienie zdarzenia (np. opóźnienie w dostawie towaru),
- powstanie szkody w związku z tym zdarzeniem (np. częściowe zepsucie transportowanej żywności),
- istnienie zależności przyczynowo-skutkowej między zdarzeniem a powstałą szkodą.
Konwnecja CMR - zwolnienie od odpowiedzialności
Konwencja przewiduje jednak szereg wyjątków, w których przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności za zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie towaru. Te wyłączenia mają na celu ochronę przewoźników w sytuacjach, gdzie szkoda powstała niezależnie od ich działania lub winy.
Przewoźnik nie odpowiada za uszkodzenie, zaginięcie bądź też opóźnienie, jeżeli szkoda ta została spowodowana:
- winą osoby uprawnionej, takiej jak nadawca,
- zleceniem osoby uprawnionej, które nie wynika z winy przewoźnika,
- wadą fizyczną towaru,
- sytuacjami losowymi, na które przewoźnik nie miał wpływu i którym nie mógł zapobiec.
Co ważne, tak jak w przepisach krajowych, to na przewoźniku spoczywa obowiązek udowodnienia, że szkoda powstała w wyniku jednej z powyższych przyczyn. Oznacza to, że musi on dostarczyć dowody, które potwierdzą, że spełnione zostały warunki wyłączające jego odpowiedzialność.
Konwencja CMR oprócz wcześniej wymienionych przykładów, przewiduje także sytuacje, w których przewoźnik może zostać zwolniony z odpowiedzialności z powodu wystąpienia szczególnych okoliczności towarzyszących transportowi. Należą do nich:
- transport pojazdami otwartymi i nieprzykrytymi opończą (o ile taki sposób przewozu został wyraźnie uzgodniony w liście przewozowym),
- wadliwy stan opakowania lub jego brak, zwłaszcza w przypadku towarów narażonych na uszkodzenie lub zaginięcie z uwagi na ich właściwości,
- rozładunek lub przenoszenie towaru przez nadawcę lub osoby przez niego wyznaczone,
- naturalne procesy wpływające na towar, takie jak korozja, zepsucie, wyschnięcie lub działanie szkodników, które prowadzą do jego zniszczenia lub zaginięcia,
- wadliwość lub niedostateczność oznaczeń na przesyłkach,
- przewóz żywych zwierząt, które z natury mogą być narażone na dodatkowe ryzyko.