Spis treści
Warto zapoznać się z przepisami, które regulują zasady mocowania przewożonych ładunków, aby zapewnić wysoką jakość i bezpieczeństwo świadczonych klientom usług.
Organy kontrolujące mocowanie ładunków w 2024
Za kontrolę mocowań ładunków odpowiedzialne są takie służby jak Inspekcja Transportu Drogowego i Policja. Mają one prawo skontrolować czy przewożony towar jest prawidłowo zabezpieczony.
Uprawnienia Policji do sprawdzenia dokumentów nadaje artykuł 129 ust. 2 pkt. 2 ustawy Prawa o ruchu drogowym, a podstawą do przeprowadzenia kontroli ładunku (jego masy, wymiarów czy nacisku osi pojazdu) jest artykuł 129 ust. 2 pkt. 4 wspomnianej regulacji.
Celem kontrolującego jest ustalenie, czy ładunek został zamocowany, gdyż mocowanie jest podstawowym wymogiem bezpieczeństwa. Kontroli mogą też dodatkowo podlegać urządzenia służące do mocowania ładunków i ich zabezpieczenia.
Towar nie może przekraczać dopuszczalnej masy całkowitej, określonych nacisków osi na drogę, utrudniać kierowania pojazdem, destabilizować go, czy ograniczać widoczności drogi, świateł, urządzeń sygnalizacyjnych lub tablic rejestracyjnych.
Trzeba zadbać także o wszystkie elementy mocowania – nie mogą one rozluźniać się, zwisać czy tym bardziej spadać z pojazdu. Ładunki sypkie, jak żwiry, piaski, ziarno, itp. należy przewozić w szczelnie zamkniętej skrzyni.
Powinna ona dodatkowo być okryta w taki sposób, aby elementy ładunku nie wysypywały się. Ładunek nie może też przemieszczać się podczas transportu, nie powinien on hałasować, ani wydzielać nieprzyjemnych zapachów.
Skontrolowane mogą zostać też dokumenty takie jak: prawo jazdy, dowód opłaty ubezpieczenia czy dokumentacja kierowcy. Wszystkie wymienione wyżej elementy muszą zostać spełnione, aby pozytywnie przejść kontrolę, a tym samym uniknąć grzywien, mandatów oraz ponoszenia odpowiedzialności za zniszczenie towaru.
Zabezpieczenie ładunku – akty prawne
Artykuł 61 Prawo o ruchu drogowym to podstawowy akt prawny, który określa prawidłowy sposób umieszczania i mocowania ładunków. Nie ma tam jednak zapisów, które określałyby rodzaj oraz ilość wymaganych elementów mocujących ładunek w stosunku do jego masy. Tego typu informacje znalazły się w unijnej normie PN-EN 12195.
PN-EN 12195 to dokument, który składa się z 4 arkuszy. Zamieszono w nim zasady obliczania sił mocujących ładunek, a także budowy i wytrzymałości elementów mocujących. Można tam znaleźć również informacje dotyczące budowy odciągów łańcuchowych i stalowych lin mocujących oraz ich wytrzymałości.
Przepisy w prawie polskim uzupełnione są także o ustawę o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r., ustawę Prawo przewozowe z dn. 15 listopada 1984 r. oraz międzynarodową Konwencję CMR z 1956 r.
To ważne rozszerzenia, bo regulują takie kwestie jak odpowiedzialność za czynności związane z przygotowaniem ładunku oraz za uszkodzenia towaru, które często wynikają z nieprawidłowego umocowania ładunku.
Odpowiedzialność za prawidłowe zabezpieczenie towaru
Artykuł 43 Prawa przewozowego mówi, że jeżeli „umowa lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, czynności ładunkowe należą odpowiednio do obowiązków nadawcy lub odbiorcy”.
Wynika z tego, że zarówno załadunek, jak i jego mocowanie są obowiązkiem nadawcy lub odbiorcy (w praktyce tego z nich, który ma gestię transportową) i jest on w całości za to odpowiedzialny.
Zdarza się, że kierowca często sam zajmuje się mocowaniem ładunku na pojeździe, stosując do tego pasy mocujące. Jest to poprawne, gdyż załadowca może posłużyć się inną osobą do wykonania tych działań. Nie oznacza to jednak zwolnienia go z odpowiedzialności za prawidłowe mocowanie ładunku.
Kierowca ma obowiązek sprawdzić, czy załadowca prawidłowo załadował i zabezpieczył towar. Jeśli stwierdzi błędy w pracy załadowcy, powinien odmówić wyjazdu, do momentu poprawienia mocowań. Kierowca, który wyjedzie na drogę publiczną z nieprawidłowo zamocowanym towarem, również będzie ponosić winę za ten stan rzeczy.
Rozporządzenie o homologacji
Rozporządzenie o homologacji obowiązuje od 1 września 2020 r. Przepisy te dotyczą wyposażenia samochodów w elementy mocujące ładunek. W dokumencie tym zapisano, że samochody użytkowe powinny być wyposażone w od 6 do 12 zabezpieczeń.
Producenci samochodów dostawczych oferują dodatkowe zabezpieczenia, takie jak: łańcuchy, odporne na uszkodzenia pasy, listwy w podłodze i ścianach bocznych, belki zaporowe, drążki rozporowe czy siatki antypoślizgowe.
Kary za błędne mocowanie ładunków w 2024
Nieprzestrzeganie przepisów związanych z odpowiednim zabezpieczeniem przewożonych ładunków może mieć poważne skutki dla innych uczestników ruchu. Może też spowodować poważną szkodę majątkową. Odpowiedzialnością za skutki przewożenia nieprawidłowo zabezpieczonego ładunku obarczeni są przewoźnik i kierowca.
Osoby odpowiedzialne za załadunek, nie mogą dopuścić, aby przewożony towar naruszał statyczność pojazdu, ani by był umieszczony na pojeździe w sposób, który groziłby jego wypadnięciem.
Według artykułu 86. § 1 Kodeksu wykroczeń za niezachowanie należytej ostrożności na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu i spowodowanie zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu drogowym można zostać ukaranym karą grzywny.
Kierowca może też zostać ukarany za nieumyślne spowodowanie wypadku. Artykuł 177 § 1 Kodeksu karnego mówi: „Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w artykule 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”. Jeżeli kierowca nie założy pasów, musi się liczyć z tym, iż w razie wypadku straci możliwość zarobkowania w zawodzie.
Jeśli w wyniku złego umocowania ładunku ucierpi wiele osób, kierowca może trafić do więzienia na wiele lat. W takim przypadku artykuł 173 § 1 Kodeksu karnego przewiduje karę pozbawienia wolności od roku do 10 lat.
Na podstawie artykułu 114 Kodeksu pracy funkcjonariusz w razie wykrycia nieprawidłowości może nałożyć na pracownika karę finansową, będącą równowartością nawet trzech miesięcznych pensji, ponieważ odpowiednio przeszkolony i wyposażony pracownik, ma obowiązek stosowania się do zasad prawidłowego mocowania ładunku.
Jeśli nie zabezpieczy go wystarczająco, pomimo wyraźnego polecenia, staje się odpowiedzialny za szkody do pełnej wysokości.
Należy pamiętać, że zgodnie z artykułem 130a ust. 1 pkt. 3 Prawa o ruchu drogowym, w przypadku przekroczenia dopuszczalnej masy całkowitej lub większego nacisku osi, niż dozwolony w przepisach, pojazd może zostać usunięty z drogi na koszt właściciela.
Kierujący musi liczyć się z możliwością nałożenia na niego sankcji, zgodnie z artykułem 97 w związku z artykułem 61 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym. Wysokość takiego mandatu wynosi od 20 do 500 zł bez punktów karnych, jednak jeśli wniosek zostanie skierowany do sądu, może on zasądzić karę grzywny do 3 tys. zł albo karę nagany.
Jeśli dojdzie do zniszczenia lub uszkodzenia drogi, podstawą zastosowania sankcji jest artykuł 99 § 1 pkt 2 kw.
