Licencja transportowa. Co warto wiedzieć?

Czym jest licencja transportowa?

Licencja transportowa to dokument zezwalający na legalne wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (prowadzenie działalności gospodarczej związanej z przewozem osób/rzeczy). Dotyczy ona przewoźników zajmujących się zarobkowym przewozem.

Licencja transportowa potwierdza, że przewoźnik posiada odpowiednią wiedzę z zakresu transportu drogowego oraz spełnia określone wymagania niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej w tej dziedzinie. Jest to również gwarancja, że wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego odbywa się z zachowaniem bezpieczeństwa na drogach oraz zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Obowiązek posiadania licencji został określony w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U.2024.728 t.j.).

Kiedy wymagana jest licencja transportowa?

Licencja transportowa wymagana jest w przypadku zarobkowego transportu drogowego osób i/lub rzeczy. To, kiedy potrzebna jest licencja na wykonywanie transportu zależy również m.in. od rodzaju działalności jaką prowadzi przedsiębiorstwo:

• przewóz osób - w przypadku pojazdów, które przewożą więcej niż 9 osób (włącznie z kierowcą),
• przewóz rzeczy - w przypadku kiedy masa całkowita pojazdów lub zespołu pojazdów przekracza 3,5t w przypadku przewozów krajowych lub przekracza 2,5t w przypadku przewozów międzynarodowych.

Warto wspomnieć, iż wcześniej nie było wymogu posiadania licencji dla pojazdów o DMC do 3,5 tony w przypadku przewozów międzynarodowych.

Zmiana nastąpiła w maju 2022 roku, kiedy to weszły w życie przepisy związane z Pakietem Mobilności, nakładające na przewoźników zajmujących się przewozem rzeczy pojazdami o masie całkowitej od 2,5 tony do 3,5 tony konieczność posiadania licencji na transport międzynarodowy (licencji wspólnotowej).

Dowiedz się więcej na temat zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika: Licencja na transport krajowy. Jak ją zdobyć?

Dowiedz się więcej o licencji wspólnotowej: Licencja na transport międzynarodowy. Jak ją uzyskać?

Kto jest zwolniony z obowiązku posiadania licencji transportowej?

Istnieją również sytuacje, kiedy zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (licencja na transport) nie jest obowiązkowe. Przypadki, kiedy nie wymaga się licencji na wykonywanie transportu drogowego zostały określone w art. 3. ustawy:

• pojazdy przeznaczone do transportu drogowego rzeczy o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5t (2,5t w przypadku przewozów międzynarodowych),
• pojazdy przeznaczone do niezarobkowego transportu drogowego osób, w których ilość pasażerów nie przekracza 9 osób (wliczając kierowcę),
• niezarobkowy przewóz rzeczy,
• usługi sanitarne i ratownictwo medyczne,
• usługi pocztowe,
• przewóz odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych,
• usługi pomocy drogowej oraz usuwania skutków awarii.

Jak długo ważna jest licencja transportowa?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 sierpnia 2013 r. (Dz.U.2021.1220 t.j.) oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz.U.2024.728 t.j.), w zależności od przeznaczenia, wydanie licencji następuje na okres:

• od 2 do 50 lat - w przypadku przewozu osób taksówką oraz samochodem osobowym lub pojazdem samochodowym przeznaczonym do przewozu powyżej 7 do 9 osób (włączając kierowcę),
• od 2 do 50 lat - w przypadku licencji przy pośrednictwie rzeczy (licencja spedycyjna),
• do 10 lat - w przypadku licencji na transport międzynarodowy na przewóz rzeczy i/lub osób,
• bezterminowa - w przypadku zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego (licencja na transport krajowy).

Rodzaje licencji transportowej

Przedsiębiorca zainteresowany prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie transportu zobowiązany jest do wyboru konkretnego obszaru usług, jakie będzie oferować. Regulacje prawne wymagają, aby posiadać pozwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego dla konkretnych celów.

W zależności od zakresu działań firmy transportowej oraz obszaru, w jakim wykonywane są przewozy, można wyróżnić następujące rodzaje licencji:

• licencja krajowa na przewóz rzeczy (zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika w przewozie rzeczy),
• licencja krajowa na przewóz osób (zezwolenie na przewoźnika w przewozie osób),
• licencja na transport międzynarodowy w przewozie rzeczy (licencja wspólnotowa na przewóz rzeczy),
• licencja na transport międzynarodowy w przewozie osób (licencja wspólnotowa na przewóz osób),
• licencja na pośrednictwo przy przewozie osób,
• licencja na pośrednictwo przy przewozie rzeczy,
• licencja krajowa na przewóz osób taksówką,
• licencja krajowa na przewóz osób samochodem osobowym.

Od osób, które prowadzą niezarobkowy przewóz lub przedsiębiorstw zajmujących się usługami objętymi w art. 3 ust. 2 ustawy o transporcie drogowym wymaga się posiadania zezwolenia na wykonywanie przewozów własnych.

Jak uzyskać licencję transportową?

Wydanie licencji wiąże się z koniecznością spełnienia warunków, które zostały określone w art. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) NR 1071/2009 (Dz.U.UE.L.2009.300.51). Po ich spełnieniu należy złożyć wniosek do odpowiedniego organu wraz z niezbędną dokumentacją jak np.:

• dokumenty potwierdzające zdolność finansową (gwarancja bankowa, roczne sprawozdanie finansowe, ubezpieczenie odpowiedzialności zawodowej),
• oświadczenie zarządzającego transportem,
• kopia Certyfikatu Kompetencji Zawodowych,
• dokumenty potwierdzające wniesienie opłaty,
• wykaz pojazdów,
• zaświadczenie o niekaralności.

Kto wydaje licencję na transport drogowy?

Organami zajmującymi się wydawaniem licencji są Starostwo Powiatowe oraz Główny Inspektorat Transportu Drogowego (GITD):

• Starostwo Powiatowe odpowiada za wydawanie licencji krajowych,
• w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego wydawane zostają licencje na transport międzynarodowy.

Ile kosztuje uzyskanie licencji transportowej?

Koszt uzyskania licencji transportowej różni się w zależności od jej rodzaju. Przykładowo, zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika to koszt 1000 zł, natomiast koszt za licencję wspólnotową to 4000 lub 8000 zł w przypadku przewozu rzeczy oraz 3600 lub 7200 zł w przypadku przewozu osób. Cena za wyrobienie licencji wspólnotowej uzależniona jest od okresu jej wydania.

Opłaty za licencje zostały szczegółowo określone w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 6 sierpnia 2013 r. (Dz.U.2021.1220 t.j.).

Ile trzeba czekać za wydaniem licencji transportowej?

Czas oczekiwania na wydanie licencji transportowej zależy od kilku czynników, takich jak kompletność złożonych dokumentów oraz obciążenie organu wydającego. Zwykle proces ten trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Starostwo Powiatowe zazwyczaj wydaje licencje krajowe w ciągu 1-2 miesięcy. W przypadku licencji wspólnotowej wydawanej w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego, czas oczekiwania może być nieco dłuższy.

Warto pamiętać, że każde opóźnienie w dostarczeniu wymaganych dokumentów lub błędy w wypełnieniu wniosków mogą wydłużyć ten proces. Dlatego ważne jest dokładne przygotowanie wszystkich potrzebnych materiałów przed złożeniem wniosku.

Jakie wymagania należy spełnić, aby uzyskać licencję transportową?

Wykonywanie zawodu przewoźnika wiąże się z koniecznością posiadania licencji transportowej. Aby móc uzyskać taki dokument przedsiębiorca musi spełnić szereg określonych wymagań.

Certyfikat Kompetencji Zawodowych

Jednym z podstawowych warunków jakie należy spełnić w celu uzyskania licencji na transport związanej z legalnym wykonywaniem zawodu przewoźnika drogowego jest spełnienie warunku posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych.

Zgodnie z prawem osoba, która zamierza zarządzać firmą transportową, musi uzyskać potwierdzenie, że posiada ona odpowiednie kwalifikacje. Warunek ten odnosi się najczęściej do dyrektorów, właścicieli, udziałowców oraz osób, które są wyznaczone do zarządzania firmą w ramach odpowiedniej umowy (tzw. użyczenie CKZ).

W celu spełnienia warunku posiadania odpowiednich kompetencji należy uzyskać Certyfikat Kompetencji Zawodowych.

Dobra reputacja

Kolejnym wymaganiem, które należy spełnić w przypadku ubiegania się o licencję transportową jest posiadanie nienagannej reputacji, czyli braku wyroków sądowych za przestępstwa lub inne orzeczenia, które mogłyby rzutować na reputację całej firmy.

Wymóg posiadania dobrej reputacji nie dotyczy jedynie przedsiębiorcy, ale również osób zarządzających transportem, osób będących członkiem organu zarządzającego osoby prawnej i osób zarządzających spółkami jawnymi, komandytowymi lub komandytowo-akcyjnymi.

Można zatem powiedzieć, że wszelkiego rodzaju naruszenia uniemożliwiają realizowanie zawodu przewoźnika, zarówno krajowego, jak i międzynarodowego.

Sytuacja finansowa

W celu otrzymania licencji, konieczne jest także potwierdzenie dobrej sytuacji finansowej. Spełnienie tego wymogu ma na celu zapewnić, iż firma zawsze posiada wystarczające środki finansowe na pokrycie zobowiązań związanych z prowadzeniem działalności transportowej.

Przedsiębiorca musi udokumentować potwierdzenie spełnienia powyższego warunku w znacznej większości przypadków, poprzez przekazanie rocznego sprawozdania finansowego, które stwierdza dysponowanie przez niego rezerw i kapitału w ilości zależnej rodzaju wykonywania przewozu.

Flota samochodowa

Uzyskanie licencji transportowej nie jest możliwe bez posiadania odpowiedniej floty pojazdów. Zgodnie z obowiązującymi przepisami konieczne jest posiadanie co najmniej jednego auta, które będzie zarejestrowane na firmę lub wzięte w ramach umowy leasingowej.

Oznacza to, że przedsiębiorca musi dysponować pojazdem, który jest technicznie sprawny i spełnia wszelkie wymagania dotyczące bezpieczeństwa oraz emisji spalin.

Siedziba i baza eksploatacyjna

Kolejnym niezbędnym warunkiem do uzyskania licencji jest konieczność spełnienia wymagań obowiązujących od 4 grudnia 2011 roku, czyli posiadania rzeczywistej oraz stałej siedziby. Przepisy te określają, iż siedziba firmowa musi składać się z lokali, w których są przechowywane dokumenty niezbędne do okazania w razie kontroli ze strony instytucji państwowych.

Co więcej, w siedzibie firmy powinny znajdować się akta pracowników i pozostała dokumentacja niezbędna w razie kontroli firmy przewozowej. Co więcej, za bazę eksploatacyjną uznaje się budynek, gdzie znajdują się urządzenia firmowe i sprzęt, który jest niezbędny do prowadzenia działalności w branży transportowej.

Wszelkie te czynniki muszą gwarantować płynność prowadzenia działalności w sposób ciągły. Co ciekawe, siedziba firmy może być w innym miejscu, aniżeli sprzęt i urządzenia eksploatacyjne.

Czym różni się licencja na transport od spedycyjnej?

Licencja na transport i licencja spedycyjna różnią się zakresem działalności i odpowiedzialności, co wpływa na charakter pracy przedsiębiorców w tych branżach oraz ich obowiązki wobec klientów.

Licencja na transport uprawnia do bezpośredniego przewozu towarów własnymi lub wynajętymi pojazdami. Przedsiębiorca posiadający taką licencję jest odpowiedzialny za całość procesu transportowego, co oznacza, że musi spełniać określone przepisy dotyczące uprawnień kierowców, certyfikatów i zezwoleń oraz dbać o posiadanie odpowiednich pojazdów, które są przystosowane do przewozu określonych towarów.

Odpowiedzialność ta obejmuje nie tylko organizację transportu, ale również bezpośrednią troskę o stan przewożonych towarów i ich bezpieczne dostarczenie na miejsce przeznaczenia.

Z kolei licencja spedycyjna dotyczy organizacji i koordynacji przewozu towarów, co oznacza, że spedytor działa głównie jako pośrednik między nadawcą a przewoźnikiem. Rolą spedytora jest planowanie całego procesu transportowego, przygotowanie niezbędnej dokumentacji oraz nadzór nad jego przebiegiem.

Spedytor musi posiadać szeroką wiedzę i umiejętności z zakresu logistyki i spedycji, aby móc skutecznie koordynować różne etapy przewozu, od załadunku po dostarczenie towarów na miejsce docelowe.

W przeciwieństwie do przedsiębiorcy transportowego, spedytor nie musi posiadać własnych środków transportu, co oznacza, że nie jest bezpośrednio odpowiedzialny za stan techniczny pojazdów używanych do przewozu towarów.

Dowiedz się więcej: Licencja spedycyjna. Czym jest? Jak ją uzyskać?

Czy jest możliwa utrata licencji?

Aby przewoźnik drogowy mógł utrzymać licencję, musi stale spełniać warunki, które są wymagane do uzyskania danej licencji. Przede wszystkim musi cieszyć się dobrą reputacją oraz wykazywać odpowiednią zdolność finansową, a także dysponować odpowiednimi kompetencjami, które potwierdza posiadanie dokumentu jakim jest Certyfikat Kompetencji Zawodowych.

Ważne jest również, aby flota samochodowa była utrzymywana w odpowiednim stanie technicznym. Ponadto przedsiębiorstwo musi posiadać stałą siedzibę. Niespełnienie któregokolwiek z tych wymagań może prowadzić do utraty licencji.

Istnieją również inne sytuacje, które mogą spowodować cofnięcie zezwolenia na wykonywanie transportu drogowego. Szczegółowy zakres przypadków został określony w ustawie o transporcie.

Kiedy jest możliwe wygaśnięcie licencji?

Ustawa o transporcie (art. 16) określa przypadki, po których następuje wygaśnięcie licencji.

W przypadku zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego są to przypadki takie jak:

• zrzeczenie się licencji na transport krajowy,
• likwidacja lub ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa,
• wydanie prawomocnego orzeczenia o zakazie wykonywania zawodu przewoźnika oraz prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie transportu drogowego.

Dla licencji wspólnotowej są to takie przypadki jak:

• zrzeczenie się licencji wspólnotowej,
• upłynięcie terminu ważności,
• śmierć osoby posiadającej licencję wspólnotową,
• likwidacja lub ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa,
• wygaśnięcia pozwolenia na realizowanie zawodu przewoźnika.

Co grozi za brak licencji transportowej?

Zgodnie z załącznikiem nr 3 ustawy o transporcie drogowym, przewoźnikowi prowadzącemu działalność w zakresie transportu drogowego, za brak licencji transportowej grozi kara pieniężna w wysokości 12 000 zł.

Czy jest możliwe użyczenie licencji transportowej?

Zgodnie z art. 13 ustawy o transporcie przedsiębiorca posiadający licencję nie może jej odstępować osobom trzecim ani przenosić uprawnień z niej wynikających na inne osoby.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku połączenia, przekształcenia, podziału lub sprzedaży przedsiębiorstwa. W takich przypadkach decyzją organu wydającego zezwolenie/licencję (Starostwa Powiatowego lub Głównego Inspektora Transportu Drogowego) następuje przeniesienie licencji pod warunkiem, że przedsiębiorca przejmujący uprawnienia, spełnia wymagania wynikające z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.