Czas pracy kierowcy 2020 - przerwy, odpoczynek, praca w załodze

Jakie czynności składają się na czas pracy kierowcy?

Czas pracy kierowcy to nie tylko prowadzenie pojazdu. Składają się na niego również takie działania jak czynności związane ze spedycją, formalności potrzebne do zrealizowania wyznaczonych zadań, zabezpieczanie towaru, codzienna obsługa pojazdu i naczep, nadzór nad osobami wsiadającymi oraz wysiadającymi do pojazdu, a niekiedy także załadunek i rozładunek pojazdu, czy nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem pojazdu realizowanym przez osoby trzecie.

Czas pracy kierowcy to również czas pozostawania w gotowości na stanowisku pracy. Przykładem może być oczekiwanie na załadunek czy wyładunek pojazdu, jeżeli jego godzina nie była znana przed rozpoczęciem pracy przez kierowcę.

Na czas pracy kierowcy składa się również skorzystanie z 15 minutowej (część przerwy 45 minutowej), objętej w regulaminie, przerwy która przypada po 4,5 godzinach pracy kierowcy.

Przeczytaj również: 14 najczęstszych pytań z tematyki czasu pracy kierowców

Co nie wlicza się w czas pracy kierowcy?

Czynności które nie składają się na czas pracy to:

• czas dyżuru, jeżeli w tym czasie nie była wykonywana praca,
• nieuzasadnione postoje podczas prowadzenia pojazdu,
• nieprzerwany dobowy odpoczynek,
• przerwy w pracy ustanowione w równoważnym systemie pracy.

Jakie organy mają prawo do kontroli czasu pracy kierowcy?

Chociaż kontrola pojazdów wyposażonych w tachografy jest prowadzona przede wszystkim przez Inspekcję Transportu Drogowego, kierowca może być skontrolowany również przez Policję, Urząd Celny czy Straż Graniczną.

Należy pamiętać o tym, że nawet po zakończeniu pracy, może zostać przeprowadzona kontrola Państwowej Inspekcji Pracy czy Inspekcji Transportu Drogowego, która posiada szerokie uprawnienia.

Co więcej, jeżeli taka kontrola wykaże nieprawidłowości, to kierowca może zostać ukarany mandatem.

Co należy zrobić gdy stracimy kartę kierowcy?

W przypadku zgubienia, zniszczenia lub kradzieży karty kierowcy, kierowca dalej może kontynuować swoją pracę. Musi jednak pamiętać o dodatkowych obowiązkach:

Pierwszym krokiem, przed prowadzeniem pojazdu, jest wydrukowanie z tachografu danych pojazdu i uzupełnienie ich o informacje które pozwolą na jednoznaczne ustalenie kierowcy (czyli nazwisko, oraz numer prawa jazdy lub karty kierowcy, a następnie podpisać wydruk.

Po zakończeniu przewozu należy wydrukować z tachografu informacje na temat okresu rozpoczynającego się od momentu wcześniej wspomnianego wydruku. Informacje na tym wydruku należy rozszerzyć o dane nie rejestrowane przez urządzenie. Czyli czas pozostawania w gotowości, innej pracy czy odpoczynku. Ponownie należy zamieścić na wydruku informacje umożliwiające jednoznaczną identyfikacje kierowcy wraz z podpisem.

W razie stracenia karty kierowcy, trzeba przede wszystkim wystąpić o duplikat karty do odpowiednich organów. Należy to zrobić nie później niż w ciągu siedmiu dni kalendarzowych. Karta zastępcza jest wydawana w ciągu ośmiu dni roboczych, licząc od dnia otrzymania wniosku o wydanie karty.

Ile godzin na dobę może pracować kierowca?

Na początek należy zaznaczyć, że doba pracownicza nie jest jednoznaczna z dobą cywilną (czyli tą którą stosujemy na co dzień). Dobra pracownicza obejmuje kolejne 24 godziny, zaczynając od godziny w której pracownik rozpoczął pracę (art. 128 § 3 Kodeksu pracy).

Według ustawy, dzienny limit czasu pracy kierowcy to 9 godzin. Jedynie 2 razy w ciągu tygodnia, czas pracy kierowcy może zostać wydłużony do 10 godzin.

Po jakim czasie trzeba zrobić przerwę?

Według rozporządzenia, kierowca musi mieć co najmniej 45 minut przerwy, które wykorzysta po 4,5 godziny prowadzenia pojazdu. Nie musi być ona odbierana w całości. Może być rozbita na dwie części, po nie mniej niż 15 i 30 minut.

Kolejną kwestią, jest minimalny czas jazdy po którym można odebrać pierwszą część przerwy. Nie jest to określone w przepisach, czyli pierwszą część przerwy można wykonać już po 1 minucie jazdy. Należy tak rozplanować pracę, aby drugą część przerwy wykonać nie później niż po 4,5 godzinach jazdy.

Jak liczyć tygodniowy i dwutygodniowy czas pracy?

W przeciwieństwie do doby pracowniczej, pora rozpoczęcia tygodniowego czasu pracy jest określona przez przepisy. Tydzień pracy rozpoczyna się o godzinie 00:00 w poniedziałek i trwa do godziny 24:00 w niedzielę.

W tym okresie, czas pracy kierowcy nie może przekroczyć 56 godzin. Jednak są dodatkowe ograniczenia które wpływają na to, ile godzin może przepracować kierowca w ciągu tygodnia.

Przepisy określają również maksymalny czas, jaki może przepracować kierowca w dwóch następujących po sobie tygodniach. Jest to 90 godzin. Czyli, jeżeli w pierwszym tygodniu przepracujemy wspomniane wcześniej 56 godzin, to w drugim tygodniu będziemy mogli pracować tylko przez 34 godziny.

Ile trwa odpoczynek dobowy i czy może zostać skrócony?

Należy pamiętać, że odpoczynek dobowy to czas w którym kierowca nie ma obowiązku wykonywać jakichkolwiek czynności związanych z pracą. Nie ma nawet obowiązku odebrania służbowego telefonu.

Regularny odpoczynek dobowy trwa 11 godzin. Jednak, do 3 razy w ciągu dwóch tygodni może być on skrócony do co najmniej 9 godzin. Czyli, odpoczynek trwający 10 godzin i 59 minut jest już odpoczynkiem skróconym. Dodatkowo, odpoczynek regularny może być odebrany w dwóch częściach. Pierwsza z nich musi trwać nie mniej niż 3 godziny, a druga nie mniej niż 9 godzin.

Czy odpoczynek dzienny może być częścią odpoczynku tygodniowego?

Tak, odpoczynek tygodniowy można rozpocząć od odpoczynku dobowego. Przykładowo, kierowca chcący wykorzystać skrócony odpoczynek tygodniowy, przystępuje najpierw do 10 godzinnego, skróconego, odpoczynku dobowego, po czym przedłuża go o 14 godzin.

W ten sposób odbiera w sumie 24 godziny odpoczynku wynikające ze skróconego odpoczynku tygodniowego.

Czy ITD może wykonać kontrolę podczas czasu odpoczynku?

W polskim prawie nie ma przepisów, które by zabraniały Inspekcji Transportu Drogowego, czy innym służbom, kontroli dokumentów, pojazdu czy ładunku podczas przerwy lub odpoczynku.

Czy odpoczynek tygodniowy może zostać przypisany do dwóch tygodni?

W przypadku odbierania odpoczynku tygodniowego na przełomie tygodni, może zostać on przypisany wyłącznie do jednego z nich. Przepisy nie określają jednak, do którego z tygodni należy go przypisać. Jednym ograniczeniem jest konieczność spełniania warunków odbioru odpoczynków tygodniowych.

Czy dojazd do pojazdu zalicza się do czasu pracy kierowcy?

Jeżeli pojazd nie znajduje się w miejscu zamieszkania kierowcy lub w bazie pracodawcy, w której zazwyczaj pracuje kierowca, czas dojazdu czy powrotu jest liczony jako okres dyspozycji. Należy więc udokumentować to przed rozpoczęciem jazdy poprzez wydruk lub wpis do tachografu cyfrowego albo odręcznie odnotować w przypadku stosowania tachografu analogowego.

Wyjątkiem jest sytuacja, gdy podczas takiego przewozu kierowca znajduje się na promie lub w pociągu i ma do dyspozycji koję lub kuszetkę.

Kiedy obowiązuje pora nocna?

Czas pracy kierowcy w porze nocnej wpływa na dwie kwestie. Pierwszą z nich, jest czas pracy, a drugą dodatek do wynagrodzenia. Są one regulowane przez dwa, niezależne od siebie zakresy godzin.

W pierwszym przypadku, pracodawca wybiera zakres czterech godzin z okresu od północy do 7:00 (np. 2:00-6:00). Pracodawca podaje te godziny w obwieszczeniu, regulaminie pracy lub układzie zbiorowym pracy. Jeżeli kierowca będzie pracował w tym okresie, nawet przez chwilę, to w ciągu danej doby, czas jego pracy nie może być dłuższy niż 10 godzin.

Drugi zakres godzin, to 8, wybranych przez pracodawcę, następujących po sobie godzin z okresu 21:00-7:00. Praca w tym czasie wiąże się z 20% dodatkiem do stawki godzinowej. Jeżeli w tej porze wykonywane są godziny nadliczbowe, to kierowcy przysługuje 100% dodatku.

Dodatkowy czas na zjazd

Jeżeli kierowca nie ma możliwości bezpiecznego postoju, może naruszyć czas pracy. Należy jednak pamiętać, aby udokumentować próby bezpiecznego zatrzymania się. Przykładowo, jeżeli parking na który zjechaliśmy nie ma wolnych miejsc, należy wykonać odpowiedniego wpisu do dokumentów opisujących daną jazdę.

Na przykład, podać lokalizację (który kilometr jakiej drogi) oraz powód dalszego poszukiwania miejsca na postój. Takie wpisy, razem z zarejestrowaną prędkością i zatrzymaniem pojazdu może uratować kierowcę przed otrzymaniem kary.

Oczywisty jest fakt, że pierwsze próby zatrzymania się powinny być wykonywane w dopuszczalnym czasie pracy.

Od 20 sierpnia obowiązujące przepisy pozwalają na wydłużenie jazdy, aby umożliwić kierowcy powrót do bazy lub miejsca zamieszkania. Wcześniej, wydłużenie jazdy było możliwe jedynie w celu zatrzymania się w najbliższym bezpiecznym miejscu postoju. Dodatkowy czas na dojazd, obowiązuje przy zjeździe na skrócony odpoczynek tygodniowy (1 dodatkowa godzina), oraz przy zjeździe na regularny odpoczynek tygodniowy (2 dodatkowe godziny).

Przed dwugodzinnym naruszeniem czasu, należy wykonać co najmniej 30 minutową przerwę lub 45 minutową, jeżeli wypada ona po 4,5 godzinach jazdy. Należy pamiętać, że dodatkowy czas na powrót obowiązuje w przypadku wystąpienia wyjątkowych sytuacji, takich jak wypadki, zatory czy kontrole sanitarne itp.

Przede wszystkim, trzeba odpowiednio planować trasę i zawsze mieć świadomość, że załadunek czy trasa niemal nigdy nie przebiegną idealnie.